SELAMAT BERKUNJUNG DI BLOG SAYA

Kamis, 07 Juni 2012

MITOS DALAM BAHASA MUNA




TULA-TULANO SANGIA WA RUMBAI

OLEH : IKRAWATI
 

        Dhamani wawono nando nekonando Wa Rumbai. Wa Rumbai nagha neano robhine, nifahamughondo awando Wale-ale. Bhahi tutula, dhamani wawono Sangia Wa Rumbai maitu konano seghonu kontu te gununo Wale-ale. Kontu anagha lateno te wunta-wunta, noreme pedamo seghonu medha notukoe fato poi kontu morubuno. Ne wuntano nando o loso nekonando losono radhaki.
Losono radhaki anagha nembali katantuano radhakino liwu setaghu folu. Noraku kaawu maanano bongkano taghu, nikonando fonisihano Tuturano Sangia. Nolapasi kaawu dhalangino tutura, nofolukumo limano Mampeda nelosono kontu sangia otawa losono radhaki. Barangka nofoluku limano Mampeda inia, nondalo maka noratoe dasarano, maananoa nondalo dua radhakino liwu setaghu folu. Pedamo dua nampu nofoluku limano Mampeda mina nandalo losono, sonorowi noratoemo, maanano nomaho dua radhaki otawa dowise-wise radhakino liwu.
Nando seghonu kadhadhia welo liwu. Doratomo tantara katuduno Ternate nekonando kapoburusino Tobelo, damohansuru liwuno Wale-ale. Damohansurumo kaawu liwuno Wale-ale ini, dofitingkemo bisara, lenteno maigho te  wawono gunu Wa Rumbai ini.
“lahae bhara itu somohansuruno Wale-ale?”
Dofitingke kaawu bisara anagha tantara Tobelo kansuru dofoni te wawonpo gunu Wa Rumbai ini, dokapihi totono kamaighohano bisara amaitu. Gara bisara nifitingkendo maitu nobhete maigho welo sepoi kontu bhalano (kontu sangia). Pasino anagha tifitengkemo tora suara: “Koe omehanda-handamua ne Wale-ale ini. Liwu aini liwu molala, Kadikiho ewangi omu mieno, karukunokarukuno kaawu paemo otumaloe omu, Natumalo karukono, potumaloeomu kontuno, Natumalomo kontuno, potumaloeomu oeno, Natumalomo oeno, potumaloeomu wutoku.”
Tantara tobelo difitingke bisara anagha nohende amarando. Dopamurumo tantara Tobelo ini damohansuru kontu bisarano nagha.
Dadihanomo kontu Sangia Wa Rumbai mina nengkonu peda sawawono, rampahano doturakie tantara Tobelo. Tudu pogau, sesehae doratomo kawule tantara Tobelo ini bhe noratoda kampau. Dealamo roono sau maanano so kaempesindo daolodo welo kawule bhe kampaundo maitu. Pasino kaawu, noratodamo kamoito molala kosighulundo. Kulindo norara pasae nikantibhano rendeno ifi. Kansuru dofele-filei tantara Tobelo ini.
Bhahi pogau, nandomo dua welo liwu mie kakalabhia otawa o wali-wali, neano Wa Rumbai. Wa Rumbai nagha nifahumughondo liwu awanomo Wale-ale, rampano anoamo nagha bha-bhano tumarimano kitabu maigho ne Saidhi Rabba o Quraani.
Nando kaawu kadhadhiano tantara Tobelo ini, dosangiaemo mieno liwu kontu bisarano nagha. Nefoghonumo mieno liwu Wa Rumbai ini damufakagho so Tuturano Kontu Sangia. Dopokakapoimo mieno liwu maanano, dorame-rame bhe damongarohiane maitu mbali tumpuno lalondo maananoa, sawali dhasano kontu sangia notalo tantarano Tobelo.
Welo tuturano sangia doniati mbali kasama bhari-bhari bhe kasalamano liwu. Nobhatatamo Wa Rumbai ini we lalo tuturano maitu: “laha-lahae pata marasaeano fonisihano tuturano sangia, namintarae sangiano wite. Nakumala te karuku natumabhurie kampulaho, tawa nakumala we tehi natumoloe buea, natibuna wurino, naeghefi-ghefi, naeghabu-ghabu we witeno morani.” Knsuru noila Wa Rumbai maitu.
Dhadhihanomo kontu sabgia dokonae Sangia Wa Rumbai, rampahano dofahamuane mieno liwu, Wa Rumbaimo ini pasarangkano welo kontu tumalonomo kampuburusi otawa tantara Tobelo ini. Sesetaghu namesua wulano puasaha, Sangia Wa Rumbai sadhia dotuturae nikonandomo Tuturano Sangia Wa Rumbai.


TAMAT

Tidak ada komentar:

Posting Komentar